Ý tưởng xây dựng hệ thống xử lý rác thải Compost tea?
Đối mặt với những thách thức ngày càng gia tăng về an toàn thực phẩm, nhiều người dân ở các khu đô thị đã tận dụng rác thải sinh hoạt, ủ phân để sử dụng trồng rau quả, cung cấp sản phẩm sạch, chủ động cho gia đình. Tuy nhiên, việc ủ rác thành phân thường mất thời gian, gây mùi, mất công sử dụng và hiệu quả bị giảm sút do thất thoát dinh dưỡng trong quá trình ủ và sau khi bón (do tưới quá mức hoặc mưa lớn).
Trên cơ sở nguyên lý vận hành của hệ thống Chickenponics và kết quả kiểm nghiệm VSV an toàn đối với sản phẩm rau thu hoạch từ hệ thống (E.Coli, Salmonella, Coliform), Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp (CARES) đã thử nghiệm và phát triển thành công hệ thống xử lý rác thải, tưới tự động và trồng rau/cây cảnh tại gia đình. Thay vì ủ tạo phân hữu cơ, tất cả rác thải sẽ được đổ trực tiếp vào thùng nước ủ. Hệ thống sẽ tự vận hành, phân hủy rác hữu cơ thành dinh dưỡng.
    |
 |
| Hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt gia đình (Compost tea) |
Hệ thống này có cấu tạo như thế nào?
Hệ thống gồm 03 hợp phần chính:
- Bể chứa nước có thể tích khoảng 0,5m3, có thể bổ sung hạt/lưới nhựa nhằm cung cấp nơi trú ngụ cho VSV. Rác sinh hoạt hữu cơ thu gom được đổ trực tiếp vào thùng chứa hàng ngày hoặc 2-3 ngày/lần tùy lượng rác thải của gia đình. Trong bể thả thêm 5-10 cá rô đầu vuông để kiểm soát ấu trùng muỗi.
- Hệ thống vận hành: gồm các chậu rau/cây cảnh được lắp đặt tương tự hệ thống Aquaponics nhằm tăng cường oxy giúp phân hủy tự nhiên đối với rác thải, tạo môi trường để VSV cư trú và phân hủy hữu cơ, tạo các giao động vật lý giúp kiểm soát tảo phát triển trong nước ủ phân và có thể trồng thêm rau theo cơ chế thủy canh.
- Hệ thống bơm và sục khí: Bơm và sục khí cung cấp oxy để thúc đẩy quá trình phân hủy hữu cơ tự nhiên. Với sự vận hành song song của các hợp phần này, mùi hôi & VSV gây hại được kiểm soát.
|
 |
| Sơ đồ hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt gia đình (Compost tea) |
Vận hành và vệ sinh hệ thống
Nước ủ sẽ được sử dụng để tưới trực tiếp cho rau trên chậu và trên đất cũng như cây cảnh các tầng nhà khác nhau thông qua hệ thống được thiết kế tự động từ vật liệu ống PVC, lỗ phun 3-5 mm để hạn chế tắc. Rau trên đất được bổ sung thêm NPK.
Với công suất bơm 150W, trong điều kiện nắng nóng ở Hà Nội, mỗi ngày hệ thống bơm 02 lần, mỗi lần 30 giây (khoảng 50-60 lít nước cho mỗi lần tưới: cho tổng 6m2 trồng rau trên tầng thượng và 25 chậu cây cảnh các tầng). Việc điều tiết chế độ bơm tự động và dinh dưỡng hữu cơ được cấp thường xuyên giúp cây phát triển tốt trong điều kiện tầng đất trồng mỏng (12-15 cm, trên tầng thượng) và điều kiện nắng nóng ở Hà Nội mà không cần mái che.
|
 |
| Các loại rau trồng trên đất tích hợp với hệ thống Compost tea |
|
 |
| Cây cảnh được tích hợp tưới tự động với hệ thống |
Hệ thống vận hành đơn giản, dễ làm vệ sinh khi cần thiết, không mùi, nước ủ phân tương đối trong (cá sống khỏe), và giúp tiết kiệm nước tưới rất nhiều so với cách tưới vòi thông thường, đặc biệt đối với nhà cao tầng. Sau 4-5 tháng vận hành, dừng đổ rác hữu cơ vào hệ thống trong 5-7 ngày và làm vệ sinh thùng nhận rác. Cặn/rác xả ra có dùng trực tiếp cho cây cảnh hoặc rau. Nếu thiết kế 02 thùng nhận rác thì có thể đổ rác sang thùng chứa thứ 2 và sau 1 vài tuần thì làm vệ sinh thùng 1 để tránh mùi hôi.
Các lợi thế của hệ thống
- Hệ thống vận hành hoàn toàn tự nhiên, không cần bổ sung vi sinh hoặc bất kỳ hóa chất nào khác.
- Do sử dụng môi trường nước ủ và dùng nước tưới trực tiếp, thất thoát dinh dưỡng do tưới hoặc mưa lớn sẽ nhỏ hơn so với cách ủ phân compost để sử dụng như cách thức áp dụng phổ biến hiện nay của các gia đình trồng rau.
- Bên cạnh đó, hệ thống giúp tiết kiệm rất nhiều công và nước tưới so với việc ủ compost và tưới thủ công.
- Cơ chế vận hành của hệ thống cũng có thể áp dụng cho sản xuất rau/quả, xử lý chất thải chăn nuôi ở qui mô nhỏ và vừa.
- Các hệ thống aquaponics ở miền bắc, nơi có mùa đông lạnh và không thuận lợi để nuôi cá trong khoảng thời gian này, có thể sử dụng rác thải sinh hoạt trực tiếp như hệ thống này để cung cấp dinh dưỡng cho cây rau/quả. Sang xuân khi thời tiết ấm lên và có thể thả cá, gia đình chỉ cần vận hành hệ thống bằng nước sạch (trong thời gian 3-5 ngày), 02 lần thay nước, để làm vệ sinh hệ thống, là có thể thả cá.
|
 |
| Rau mùng tơi tươi tốt nhờ hệ thống Compost tea |
|
 |
| Toàn bộ cây cảnh quanh ngôi nhà được tích hợp tưới tự động với hệ thống |
Liên hệ với chúng tôi
- Xem video về Hệ thống xử lý rác thải sinh hoạt (compost tea) tại đây.
- Để có thêm thông tin chi tiết, quí vị liên hệ:
Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp
Địa chỉ: Phòng 205-208, Nhà A1 - Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Trâu Quỳ - Gia Lâm - Hà Nội
Điện thoại: 02438765607 hoặc 02462916272
Email: Cares@vnua.edu.vn